Emirhan Durmaz
14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Seçimlerinin üzerinden bir haftadan fazla zaman geçti. Muhalefet bloğunun mecliste çoğunluğu elde edemediği birinci tip seçimde, cumhurbaşkanı adayları kesin zaferi ifade eden 50+1 oyu yakalayamadı. Bu nedenle ikinci tipte kalan seçimlerden sonra sonuçlara ilişkin birçok değerlendirmeler yapılmış, analizler ve izlenimler yazılmıştır. Ancak sandık oranları üzerinden sadece niceliksel karşılaştırmalarla toplumsal alana ilişkin çıkarımlarda bulunmak mümkün değildir. Toplumsal tutumları ve eğilimleri daha derinlemesine belirlemek, birebir etkileşimi, nitel görüşmeleri ve teknikleri gerektirir. Bu açıdan bakıldığında seçimlerde Erdoğan’ı ve Cumhur İttifakını destekleyen, 2018 seçimlerinde Ogan’ı ve Erdoğan’ı destekleyen, 2023 seçimlerinde Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekleyen insanlarla bir araya gelmek, seçimlerle ilgili izlenimlerimi yazmak gerekiyor. oy kullanma pratiklerini etkileyen temel faktörler. Duydum.
‘BÜYÜK ŞEHİRLER OLARAK HER YER ENFLASYONDAN ETKİLENMEDİ’
Enflasyonist ortam değişim için yeterli değil miydi? Bu soruyu başka bir soruyla cevaplamak daha doğru olur diye düşünüyorum: Enflasyonun etkileri Türkiye’nin her yerinde hissediliyor mu? Bu konuda sahanın yanılmadığını söylemeliyim. Kilis 7 Aralık Üniversitesi’nde seçimlere yakın bir öğrenciyle sohbet ettiğimizde, İzmir’de hissedilen enflasyonla Kilis’te hissedilen enflasyonun aynı olmadığını dile getirdi: “İzmir’de döner ayran ısmarladığınızda, 80 lira öde. Kilis’te ayran dürümü 35-40 lira civarında. İzmir’de 7-8 bin liranın altında kira yok, Kilis’te 3+1 evler ortalama 3-4 bin lira civarında. Kamu çalışanlarının aldığı 20 küsur bin liranın büyük şehirlerde beş kuruş değeri yok ama kırda durum böyle değil” dedi. Dolayısıyla her yer enflasyonun yakıcı durumundan büyük şehirler kadar etkilenmemiş ya da ihtiyaçlar hiyerarşisinde güvenlik-hayatta kalma odaklı telaffuza engel olacak düzeye gelmemiştir.
“KÜLTÜREL KİMLİK TEK ADAM REJİMİNİN YAPIŞTIRICISIDIR”
Erdoğan açısından, muhaliflerine yönelik sert eleştiri ve ithamlarda bulunan, Kürt iradesini ötekileştiren, LGBTİ+ bireylere yönelik ayrımcı sözler üreten söylemlerin ön plana çıktığı bir kampanya sürecine tanık olduk. Sinan Ogan’ı desteklediğini söyleyen 40 yaşındaki bir rent a car operatörünün sözleriyle cevap verelim: “Erdoğan seçilirse artık padişah olur diye düşünüyorum, yani bir seçenek değil. Ancak Kılıçdaroğlu seçilse HDP’nin desteğiyle seçileceği açık ve korkarım onlara taviz verecek. Her yerde özerklikten ve Apo’nun görevden alınmasından söz edildiğini söylüyorlar”. Öte yandan, aslen Ağrılı olan ve yaklaşık 30 yıldır İzmir’de yaşayan bir emekli, Erdoğan’a oy verme nedenlerini şöyle açıklıyor: “Torun bekliyorum. Çok şükür çocuklarımızdan öyle bir şey görmedik sonuçta helal büyüttük ama bu LGBT saçmalığından torunlarımız için korkuyoruz. Biz Müslümanız, dinimiz bu sapkınlığı kınıyor. Danışmanları Kılıçdaroğlu’na söylesin, herkese gönül vermekle olmaz. Onlara karşı savaşmayan Türk halkından cevap gelmez kardeşim” dedi. Aktardığım seçim eğilimleri, 21 yıldır iktidarda olan Erdoğan’ın değerler ve manevi motivasyonlarla çevrili bir kültürel kimlik inşa etmiş göründüğünü açıkça gösteriyor. Öte yandan bir takım milliyetçi, muhafazakâr ve dinci kodları siyasallaştırarak ve küme dışındaki her departmanla sosyolojik ayrışmaya sürükleyerek inşa ettiği bu kimliği sağlamlaştırmayı başarıyor. Milliyetçi kodları kullanan bir diğer aday Sinan Oğan’da kendisine oy vermekten kaçınmaya başlayan kesimi en yakın rakibinden kopartarak kurtarmayı başarmış görünüyor.
‘SOSYOLOJİK ÇİZGİYİ DERİNLEŞTİREN SEÇMEN TEPKİLERİNİ KEŞFEDİN’
2018 seçimlerinde Erdoğan’ı desteklemiş olmasına rağmen bu seçimlerde Kemal Kılıçdaroğlu’nu desteklediğini belirten Özel bir eğitim kurumunda Sosyal Bilgiler öğretmeni olarak çalışan Osman, “Ekonomik nedenlerle bu hükümetin değişmesini istiyorum. Ancak ailemden örnek verecek olursam buradan ayrılamazlar. Sorsan en büyük sebep CHP’yi itici bulmaları. Geçmişe dair hafızaları solcu hükümetlere karşı pek temiz değil. Türban konusunda hâlâ Erdoğan’a minnettarlar. Seçmenin de kurumsal bir tavrı var, Erdoğancı kesimin oraya gelmesi kolay değil” dedi.
Seçimden sonra umduğu tabloyla karşılaşamayan muhalefet seçmeninden biri George Orwell tarafından sosyal medyada “Akıllı bir insana en büyük işkence, cahillerin beğendiği bir düzende yaşamaktır” ya da Ömer Hayyam’dan iddia edilen alıntı, “İtiraz etmezse sürü gibi bir hastalık ona yakışır. “Her türlü aşağılama” içeren paylaşımlara sık sık rastladık. Bu konuda ‘AKP, cehalet çoğulluğunu değil, tabanı cehaletle suçlayan çoğulculuktan güç alıyor’ demek yanlış olmaz. Tartışmayı çarpıcı bir örnekle güçlendirmek için, “Burada kürtaj yaptırıyoruz” sözleriyle internette dolaşan bir sokak röportajında, muhalif halamızın AKP’li amcaya nasıl direndiğini hatırlayalım: “Önce dişlerini fırçala”. Bu bağlamda söz konusu olgunun sosyolojik uçurumu derinleştiren bir yerde durduğunu ve Erdoğan’ın inşa ettiği kültürel kimliğin, yaşadığı mahallenin duvarlarını sıvamaktan başka bir amaca hizmet etmediğini belirtmek gerekir. hayatları.
‘PAZAR ORGANİZASYONU’
21 yıllık güçle oluşturulan kültürel kimliğin sadece ekranlarda ya da toplantı alanlarında konuşarak inşa edildiği düşünülemez. Takdir edilmelidir ki telkinin gücü bir yere kadardır. Tek adam rejiminin inşasını sağlayacak irade, yerel yönetimler, muhtarlar, cemaatler ve tarikatlar tarafından, toplumun en kılcal damarlarına bile nüfuz edebilen örgütlenmeler sonucunda üretilmiştir. Buradan ilerletilecek bir analiz sonucunda; Böylesine örgütlü bir yapıyla emek ve sandık güvenliğinin, müreffeh ve özgür bir hayatın ancak ortak talepler etrafında şekillenen geniş örgütlenme ağlarıyla mümkün olabileceğini önümüze koymalıyız. Sandık sonuçları karşısında morali bozulan, morali bozulan herkes, çaba gücünün sandıkla sınırlı olup olmadığını bir kez daha sorgulamalıdır. Unutulmamalıdır ki özlem duyulan hayatın inşası sandığa taşınacak kadar kolaydır ve hayatın aktif öznesi olmak bu kadar pasif bir sistemle mümkün değildir.
